การฝึกซ้อมบัณฑิต กรณีมีการพระราชทานปริญญาบัตรดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิต
- การจัดที่นั่งบัณฑิตให้บัณฑิตนั่งฝั่งด้านซ้ายห้องพิธี แถวที่ 1 ดุษฎีบัณฑิต มหาบัณฑิต และประกาศนียบัตรบัณฑิต แถวที่ 1 ดังภาพ
2. เมื่อนายกสภามหาวิทยาลัยเริ่มกราบบังคมทูลรายงานผลการดำเนินงานของมหาวิทยาลัย
2.1 ให้ผู้กำกับแถวบัณฑิต แถวที่ 1 และบัณฑิตแถวที่ 1 ลุกขึ้นยืน ถวายความเคารพพร้อมกัน
2.2 บัณฑิตเดินไปยืนที่บันไดจุดขึ้นรับด้านซ้ายห้องพิธี
2.3 ดุษฎีบัณฑิต มหาบัณฑิต เดินตามบัณฑิตมาหยุดที่เก้าอี้ตัวแรกของฝั่งด้านซ้ายของห้องพิธี
3. บัณฑิตคนแรกยืนรอที่บันไดจุดขึ้นรับขั้นบนสุด บัณฑิตที่ฝั่งด้านขวาห้องพิธี ให้ก้าวข้ามลาดพระบาท โดยไม่ต้องถวายความเคารพ (ยกเว้นบัณฑิตที่นั่งฝั่งด้านขวาห้องพิธี แถวที่ 1 – 3 ให้ถวายความเคารพก่อนก้าวข้ามลาดพระบาท)
4. อธิการบดีเริ่มกราบบังคมทูลเบิกนายกสภามหาวิทยาลัยเป็นผู้แทนมหาวิทยาลัยเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรมหาบัณฑิต
5. เมื่ออธิการบดีและคณะเริ่มกราบบังคมทูลเบิกตัวผู้สำเร็จการศึกษาเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร
5.1 ให้บัณฑิตคนแรก เดินขึ้นเวที หยุดถวายความเคารพ ณ จุดที่ 1 แล้วเดินต่อไปยืนตรงจุดที่ 14 (หน้าที่ประทับ บัณฑิตคนที่ 2 – 14 เดินตามไปหยุดที่ จุดที่ 13, 12, … ตามลำดับ
5.2 เมื่ออธิการบดีขานชื่อบัณฑิตคนแรก ให้บัณฑิตทำความเคารพที่จุดที่ 14 และเดินเข้าสู่จุดที่ 15 (ไม่ต้องทำความเคารพจุดที่ 15) บัณฑิตเอางานและรับพระราชทานปริญญาบัตร
ขั้นตอนการฝึกซ้อมให้ดำเนินตามเอกสารชุดที่ 1 ข้อ 1.2
เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ กลับแล้ว จะประกอบพิธีพระราชทานปริญญาบัตรระดับดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิต ขั้นตอนดังนี้
- จัดเตรียมสถานที่
- นายกสภามหาวิทยาลัยถวายความเคารพพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และอัญเชิญปริญญาบัตรมาวางที่พานเบื้องหน้าพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ถวายความเคารพ และถอยกลับเข้าที่นั่ง
- อธิการบดีมหาวิทยาลัยประกาศพระมหากรุณาธิคุณในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- อธิการบดี และคณะขานนามบัณฑิตเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรระดับดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิต จากพานเบื้องหน้าพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- ดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิตเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรตามลำดับ (พระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา)
- ผู้แทนบัณฑิตขึ้นถวายเครื่องไทยธรรม
- เสร็จพิธี
การถวายความเคารพสำหรับบัณฑิตชายและบัณฑิตหญิงที่แต่งเครื่องแบบนักศึกษา
บัณฑิตชาย
- ยืนชิดเท้า โค้งลำตัวตั้งแต่เอวขึ้นไป ก้มศีรษะ มองปลายเท้าแล้วเงยหน้าให้อยู่ในท่าตรง
บัณฑิตหญิง
การถอนสายบัวจุดที่ 14
- ยืนตรง ชิดเท้า ชักเท้าซ้ายเฉียงไปข้างหลัง งอเข่า ย่อลำตัว ลำตัวตั้งแต่ท่อนเอวขึ้นไป ตั้งตรง ชักเท้าซ้ายไปข้างหน้า เพื่อก้าวเข้าจุดที่ 15 แขนแนบลำตัว
การถอนสายบัวจุดที่ 16
- ยืนตรง ชิดเท้า ชักเท้าใดเท้าหนึ่งตามถนัดเฉียงไปข้างหลัง งอเข่า ย่อลำตัว ลำตัวตั้งแต่ ท่อนเอวขึ้นไป ตั้งตรง ชักเท้ากลับเข้าที่เดิม แขนแนบลำตัว
การถวายความเคารพสำหรับบัณฑิตชายและบัณฑิตหญิงที่เป็นข้าราชการ
บัณฑิตชายที่เป็นข้าราชการ
ถ้าแต่งเครื่องแบบข้าราชการหรือไม่แต่งเครื่องแบบข้าราชการ การถวายความเคารพให้ถวายคำนับเหมือนกับบัณฑิตชายที่แต่งเครื่องแบบนักศึกษา
บัณฑิตหญิงที่เป็นข้าราชการ
ถ้าแต่งเครื่องแบบข้าราชการ การถวายความเคารพ ให้ถวายคำนับ ถ้าไม่แต่งเครื่องแบบข้าราชการ ให้ถอนสายบัวเหมือนกับบัณฑิตหญิงที่แต่งเครื่องแบบนักศึกษา
- การเอางาน ยืนตรง ยกแขนขวาเหยียดตรงสูงระดับไหล่ กระดกข้อมือขึ้น แล้วช้อนมือจับปริญญาบัตร แขนซ้ายเหยียดตรงแนบลำตัว ขณะจับปริญญาบัตรให้ถอนหลังทันที
- วิธีถือปริญญาบัตร ถือปริญญาบัตรด้วยมือขวาแนบอก ข้อศอกติดลำตัว ปริญญาบัตรขนานกับลำตัว ในแนวตรง และจะต้องถืออยู่ตลอดเวลาในห้องพิธี
หมายเหตุ
การถวายความเคารพของบัณฑิตหญิงที่ต้องถอนสายบัวให้เร็วกระทำได้ ดังนี้
- เมื่อเดินจากจุดที่ 13 เข้าจุดที่ 14 ให้ใช้จังหวะซ้าย ขวา ย่อ แทนการใช้จังหวะซ้าย ขวา ชิดปัดเท้าหลังเล็กน้อย
- ต่อจากนั้นให้ใช้ขาซ้ายที่ปัดอยู่ข้างหลังที่จุดที่ 14 ก้าวมาข้างหน้าติดต่อไปเลย เป็นจังหวะซ้าย ขวา ชิด พร้อมกับเอางานและรับพระราชทานปริญญาบัตร
- ระหว่างการฝึกซ้อมบนเวทีก่อนพิธีจริง ให้มหาวิทยาลัยราชภัฏแต่ละแห่งเตรียมอาจารย์หรือบุคลากรฝ่ายฝึกซ้อมดูแลบัณฑิต 6 จุด ดังนี้
จุดที่ 1 บันไดทางขึ้นเวที 1 คน
จุดที่ 2 ดูแลการเดินแต่ละจุดบนเวที 1 คน
จุดที่ 3 ดูแลจุดถวายความเคารพและจุดรับ 1 คน
จุดที่ 4 ดูแลการลงบันได 1 คน
จุดที่ 5 ดูแลก่อนเข้าสู่แถวที่นั่งไม่ให้เกิดการติดขัด 1 คน
จุดที่ 6 ดูแลการก้าวข้ามลาดพระบาท 1 คน